แนวทางการอบรมเลี้ยงดู ส่งเสริมพัฒนาการและการเรียนรู้ของเด็กต่ำกว่า 3 ปี

แนวทางการอบรมเลี้ยงดู ส่งเสริมพัฒนาการและ การเรียนรู้ของเด็กอายุต�่ำกว่า 3 ปี กรมอนามัย 20 แนวทางการอบรมเลี้ยงดู ส่งเสริมพัฒนาการและ การเรียนรู้ของเด็กอายุต�่ำกว่า 3 ปี กรมอนามัย 21 เพื่อให้ครู/ผู้ดูแลเด็กมองเห็นความเชื่อมโยง ในการก�ำหนดคุณลักษณะที่พึงประสงค์กับคุณลักษณะตาม วัยแต่ละช่วงอายุดังกล่าว จึงน�ำเสนอในรูปตารางต่อไปนี้ คุณลักษณะที่พึงประสงค์ ช่วงอายุ คุณลักษณะตามวัย * 1. Head : เก่ง พัฒนาการด้านสติปัญญา - สื่อความหมายและใช้ภาษาได้ เหมาะสมกับวัย - รับรู้และเข้าใจความหมายของ ภาษาได้ตามวัย - แสดงออกและ/หรือพูดเพื่อ สื่อความหมายได้ - สนใจเรียนรู้สิ่งต่างๆ รอบตัว - เรียนรู้ผ่านการเลียนแบบ - ส�ำรวจโดยใช้ประสาทสัมผัส แรกเกิด - 2 เดือน - ท�ำเสียงในล�ำคอ (เสียง “อู” หรือ “อา” หรือ “อือ”) อย่างชัดเจน - จ้องมองสิ่งของที่เคลื่อนไหได้ เช่น โมบาย 2 - 4 เดือน - ท�ำเสียงสูงๆ ต�่ำๆ เพื่อแสดงความรู้สึก - กรอกตามองตามสิ่งของหรือสิ่งที่มีเสียง 4 - 6 เดือน - เลียนแบบการเล่นท�ำเสียงได้ 6-9 เดือน - เลียนเสียงพูดคุย เช่น หม�่ำๆ 9 เดือน - 1 ปี - เด็กรู้จักการปฏิเสธด้วยการแสดงท่าทาง - เลียนเสียงค�ำพูดที่คุ้นเคยได้อย่างน้อย 1 เสียง - แสดงความต้องการ โดยท�ำท่าทางหรือเปล่งเสียง 9 เดือน - 1 ปี - ใช้นิ้วส�ำรวจสิ่งของหรือพื้นที่ที่มีช่องหรือมีรู 1 ปี - 1 ปี 6 เดือน - พูดค�ำพยางค์เดียว (ค�ำโดด) ได้ 2 ค�ำ เช่น กิน นม ข้าว ไป - ตอบชื่อวัตถุได้ถูกต้อง 1 ปี 6 เดือน - 2 ปี - พูดเลียนค�ำที่เด่น หรือค�ำสุดท้ายของค�ำพูดผู้เลี้ยงดู - พูดเป็นค�ำๆ ได้ 4 ค�ำ เรียกชื่อสิ่งของ หรือทักทาย (ต้องเป็นค�ำอื่นที่ไม่ใช่ค�ำว่าพ่อแม่ ชื่อของคนคุ้นเคย หรือชื่อของสัตว์เลี้ยงในบ้าน) เช่น สวัสดี โต๊ะ แมว แก้ว ข้าว 2-3 ปี - พูดตอบรับและปฏิเสธได้ - พูดติดต่อกัน 2 ค�ำขึ้นไปอย่างมีความหมาย เช่น ตุ๊กตา นั่ง นอน กิน (ครูจับตุ๊กตาท�ำกิริยาต่างๆ เพื่อให้เด็กบอก ลักษณะได้) - พูดติดต่อกัน 3 - 4 ค�ำได้ เช่น บอกความต้องการ บอกปฏิเสธ แสดงความคิดเห็น คุณลักษณะที่พึงประสงค์ ช่วงอายุ คุณลักษณะตามวัย * 2. Heart : ดี มีวินัย พัฒนาการด้านอารมณ์ จิตใจ - มีความสุขและแสดงออก ทางอารมณ์ได้เหมาะสม กับวัย - ร่าเริงแจ่มใส - แสดงออกทางอารมณ์ ได้อย่างเหมาะสม - สนใจและมีความสุขกับ ธรรมชาติสิ่งสวยงาม ดนตรี และจังหวะ การเคลื่อนไหว เด็กแรก เกิด – 2 เดือน - อารมณ์ดี ยิ้มแย้ม หัวเราะง่าย แววตามีความสุข - ตอบสนองต่อธรรมชาติ เสียงเพลงจังหวะดนตรี และสิ่งสวยงามต่างๆอย่างเพลิดเพลิน 2-4 เดือน - ผูกพันกับพ่อแม่หรือผู้เลี้ยงดูใกล้ชิด - ยิ้มทักทายเมื่อเห็นหน้าคนคุ้นเคย 4-6 เดือน - แสดงอารมณ์ที่หลากหลายผ่านการส่งเสียง 6-9 เดือน - แสดงอารมณ์ตามความรู้สึก - แสดงอาการกลัวคนแปลกหน้า 9 เดือน - 1 ปี - แสดงความสนใจติดผู้เลี้ยงดูตนเองมากกว่าคนอื่น - แสดงความต้องการของตนเองมากขึ้น 1 ปี - 1 ปี 6 เดือน - แสดงความชอบไม่ชอบส่วนตัวอย่างชัดเจน 1 ปี 6 เดือน - 2 ปี - แสดงความรักต่อผู้อื่น - แสดงความกังวลเมื่อแยกจากคนใกล้ชิด 2-3 ปี - แสดงความภาคภูมิใจเมื่อท�ำสิ่งต่างๆ ได้ส�ำเร็จ - ชอบพูดค�ำว่า “ไม่” แม้จะเป็นสิ่งที่ต้องการ 3. Hand : ใฝ่เรียนรู้ มีทักษะ พัฒนาการด้านสังคม - รับรู้และสร้างปฏิสัมพันธ์กับ บุคคลและสิ่งแวดล้อมรอบตัว - ปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อม ใกล้ตัว - เล่น และร่วมท�ำกิจกรรมกับ ผู้อื่นได้ ตามวัย - ช่วยเหลือตนเองได้เหมาะสม กับวัย - ท�ำกิจวัตรประจ�ำวันด้วยตนเอง ได้ตามวัย แรกเกิด - 2 เดือน - สะดุ้งหรือเคลื่อนไหวร่างกายเมื่อได้ยินเสียงพูดระดับปกติ - มองหน้าผู้พูดคุย ได้นาน 5 วินาที - มองจ้องหน้าได้นาน 1 - 2 วินาที - ยิ้มตอบหรือส่งเสียงตอบได้เมื่อพ่อแม่ผู้ปกครอง หรือผู้ประเมินยิ้มและพูดคุยด้วย 2-4 เดือน - หันตามเสียงได้ - ยิ้มทักคนที่คุ้นเคย 4-6 เดือน - หันตามเสียงเรียก - สนใจฟังคนพูดและสามารถมองไปที่ ของเล่นที่ผู้ทดสอบเล่นกับเด็ก * คุณลักษณะตามวัย อ้างอิงตามคู่มือเฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย (DSPM) หรือสามารถเพิ่มเติมข้อมูลได้จากสมรรถนะ เด็กปฐมวัยในการพัฒนาตามวัย 0-3 ปี ของส�ำนักเลขาธิการสภาการศึกษา * คุณลักษณะตามวัย อ้างอิงตามคู่มือเฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย (DSPM) หรือสามารถเพิ่มเติมข้อมูลได้จากสมรรถนะ เด็กปฐมวัยในการพัฒนาตามวัย 0-3 ปี ของส�ำนักเลขาธิการสภาการศึกษา