คู่มือเยี่ยมบ้านจิตอาสาครอบครัว

18 ได้ เช่น การกอดและปลอบอย่างอ่อนโยนเมื่อลูกกลัว การมองหน้า ยิ้ม ส่งเสียงคุยอย่างมีความสุขระหว่างให้ นมลูก การที่แม่สร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างดูแลลูก นอกจากจะส่งผลดีต่ออารมณ์เด็กแล้ว ยังช่วยให้แม่ บรรเทาความเหน็ดเหนื่อยและมีความสุขมากขึ้นเมื่อได้เห็นรอยยิ้มของลูก 3. ความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างแม่และครอบครัว สมาชิกในครอบครัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งสามี หรือ ปู่ ย่า ตา ยาย มีความส�ำคัญอย่างยิ่งที่จะช่วยแบ่งเบาภาระในการดูแลลูก และเป็นผู้สนับสนุนให้แม่มีก�ำลังใจในการดูแล ลูก ครอบครัว ควรช่วยเหลือให้แม่สามารถปรับตัวในการดูแลลูก และแม่ควรใช้เวลากับสมาชิกในครอบครัว บ้าง แม่ที่มีความเครียดมักจะแยกตัวท�ำให้ความสัมพันธ์ห่างเหินกับครอบครัว ไม่ได้รับการช่วยเหลือและเพิ่ม ความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้าและปัญหาสุขภาพของทั้งแม่และลูก ปัจจัยที่อาจท�ำให้แม่หลังคลอดมีความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้าหลังคลอด • มีภาวะแทรกซ้อนระหว่างการตั้งครรภ์ และ/ หรือระหว่างการคลอด • การคลอดจ�ำเป็นต้องใช้วิธีการพิเศษ หรือมีการเจ็บปวด หรือใช้เวลามากกว่าที่คาดไว้ • ลูกคลอดก่อนก�ำหนดหรือเกินก�ำหนด โดยเฉพาะในกรณีที่คลอดก่อนก�ำหนดมากและลูกจ�ำเป็นต้องได้ รับการดูแลอย่างใกล้ชิดในไอซียู (ICU) • รู้สึกว่าไม่ได้รับความช่วยเหลือจากคนรอบข้างในระหว่างการคลอด • คลอดลูกมากกว่า 1 คน • ลูกที่คลอดมามีปัญหาสุขภาพ หรือแม่ไม่ได้รู้สึกผูกพันกับลูกในทันทีที่เห็นลูก ผลของภาวะซึมเศร้าของแม่ต่อพัฒนาการของลูก มีการศึกษาพบว่าความเครียดของแม่มีผลกระทบต่อการสร้างสัมพันธภาพและพัฒนาการของลูกหลายด้าน อาทิ • ผลกระทบต่อการสร้างสัมพันธภาพและความผูกพันระหว่างแม่กับลูก ท�ำให้เด็กมีความรู้สึกไม่มั่นคง ต่อแม่ ซึ่งจะเป็นความเสี่ยงต่อปัญหาพฤติกรรมและอารมณ์ของเด็กต่อไป • เสี่ยงต่อปัญหาพฤติกรรม เช่น อาการซน อยู่ไม่นิ่ง ก้าวร้าว อารมณ์รุนแรง • เสี่ยงต่อการมีระดับสติปัญญาที่ต�่ำกว่าเกณฑ์ • เสี่ยงต่อปัญหาการเรียนและการเข้าสังคม ฉะนั้นการสร้างสุขภาพที่ดีของแม่และลูก เริ่มต้นจากสุขภาพที่ดีของแม่ โดยค�ำว่า “สุขภาพ” มี ความหมายครอบคลุมทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิต หากแม่มีสุขภาพที่แข็งแรง อารมณ์ที่แจ่มใส มีครอบครัว คอยสนับสนุนและเป็นก�ำลังใจ ย่อมส่งผลดีต่อสุขภาพและพัฒนาการของเด็ก